Nền kinh tế Việt Nam chưa có dấu hiệu "chạm đáy"
Bộ phận phân tích Ngân hàng HSBC cho biết năm 2023 là một năm khó khăn đối với nền kinh tế Việt Nam với nhiều rủi ro gia tăng làm chậm tăng trưởng.
Quyết định giảm lãi suất điều hành 4 lần liên tiếp trong quý 2 của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho thấy vai trò chủ chốt của tín dụng đối với tăng trưởng kinh tế của Việt Nam. Thông qua giảm lãi suất điều hành, Ngân hàng Nhà nước muốn giảm chi phí tài trợ vốn cho doanh nghiệp và hộ gia đình; từ đó, khuyến khích môi trường kinh doanh và hỗ trợ tâm lý người tiêu dùng.
Sau khi chứng kiến tốc độ tăng trưởng của quý 1/2023 giảm mạnh xuống còn có 3,3% so với cùng kỳ năm trước, Việt Nam tiếp tục chuẩn bị cho những khó khăn lớn hơn. Mặc dù các chỉ số mới nhất cho thấy tình hình không đến nỗi xấu đi, nền kinh tế Việt Nam vẫn chưa có dấu hiệu "chạm đáy" để bật trở lại.
Theo HSBC, động thái mới này phản ánh hai cân nhắc của NHNN. Một mặt, duy trì tâm thế tích cực về triển vọng lạm phát, một lần nữa khẳng định "lạm phát vẫn trong tầm kiểm soát". Chuyên gia HSBC phân tích: “Việc tăng giá bán lẻ điện bình quân 3% hồi đầu tháng 5, vốn thường tác động lên lạm phát sau một tháng, cũng tạo ra rủi ro tăng lạm phát nhưng trong tầm quản lý được. Trước những diễn biến gần đây, chúng tôi giảm dự báo lạm phát năm 2023 xuống 2,6%, trước đây là 4%”.
Vấn đề thứ hai đang được NHNN cân nhắc chính là ổn định tiền tệ. Bất chấp USD mạnh lên gần đây, VND vẫn duy trì tương đối ổn định nhờ tình hình tài khoản vãng lai được cải thiện trong bối cảnh Việt Nam phải hứng chịu những "cơn gió ngược" trong thương mại, tình hình nhập khẩu còn suy giảm nặng hơn xuất khẩu do bản chất ngành sản xuất thiên về nhập khẩu với thặng dư thương mại bình quân một tháng trong năm 2023 đã tăng gấp đôi lên 2 tỷ USD.
“Tựu chung lại, chúng tôi giảm nhẹ dự báo tăng trưởng năm 2023 từ 5,2% xuống 5% sau khi xem xét mức độ suy giảm thương mại kéo dài và ảnh hưởng sâu rộng hơn kỳ vọng. Giờ đây, chúng tôi kỳ vọng nền kinh tế sẽ phục hồi đáng kể từ quý 4, với sự hỗ trợ hơn nữa về chính sách tiền tệ. Sau khi giảm tổng cộng 1,5% trong quý 2, chúng tôi kỳ vọng sẽ còn một đợt giảm 0,5% nữa trong quý 3/2023. Động thái này nhiều khả năng sẽ đưa lãi suất điều hành của Việt Nam xuống 4%, đảo ngược những nỗ lực thắt chặt trong năm 2022 đồng thời tương đương với mức giảm lãi suất trong suốt đại dịch” chuyên gia HSBC dự báo.
Nhiều kỳ vọng ở mảng dịch vụ
Trong 5 tháng đầu năm, xuất khẩu đã giảm hơn 10% so với cùng kỳ năm trước, sự suy yếu thể hiện trong nhiều ngành hàng. Tất cả các ngành hàng chính như điện tử tiêu dùng, dệt may/da giày, máy móc và đồ nội thất gỗ đều sụt giảm mạnh ở mức hai con số, chưa thấy dấu hiệu phục hồi đáng kể. Cụ thể, xuất khẩu sang Mỹ trong 5 tháng đầu năm đã giảm gần 20% so với cùng kỳ năm trước. Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, chiếm 30% kim ngạch.
Dù vậy, theo chuyên gia HSBC, bất chấp những khó khăn từ bên ngoài, ngành dịch vụ của Việt Nam vẫn tiếp tục là một điểm sáng, phần nào bù đắp cho những suy yếu nêu trên.
Tuy nhiên, có sự khác biệt lớn giữa những mặt hàng giá trị cao, ví dụ như ôtô và dịch vụ liên quan đến du lịch. Tính bình quân 3 tháng, doanh thu bán ôtô giảm hơn 40% so với cùng kỳ năm trước, gần bằng với mức của giai đoạn giãn cách xã hội năm 2021. Điều đó cho thấy những suy yếu từ bên ngoài đã ngấm vào bên trong, tác động đến tiêu dùng cá nhân.
Điều đáng mừng là lượng khách du lịch nhập cảnh vào Việt Nam có chiều hướng tích cực. Việt Nam đã đón gần 1 triệu du khách trong vòng hai tháng qua, tương đương 70% mức của năm 2019. Có hai nguồn khách du lịch cần lưu ý. Du khách Hàn Quốc đã phục hồi tới 80% của mức trước đại dịch trong khi tỷ lệ này mới chỉ đạt 35% đối với du khách Trung Quốc. May mắn là những nút thắt đang tiếp tục được tháo gỡ.
Việt Nam đã phục hồi các chuyến bay trực tiếp với Trung Quốc đạt khoảng 40% mức của năm 2019, cao thứ nhì trong các nước thuộc ASEAN, chỉ sau Singapore đang được 53%.
Trong khi đó, Quốc hội cũng đang xem xét việc nới lỏng các hạn chế về thị thực vốn được mong đợi từ lâu. Với những nỗ lực thúc đẩy du lịch, Việt Nam nhiều khả năng sẽ chứng kiến một cú hích mạnh hơn trong quý 4/2023, mặc dù hơi trễ so với ước tính ban đầu của HSBC.
"Với những nỗ lực thúc đẩy du lịch, Việt Nam nhiều khả năng sẽ chứng kiến một cú hích mạnh hơn trong quý IV", HSBC nhận định.
Kinh tế Việt Nam sẽ phục hồi đáng kể từ quý cuối năm.
Trên cơ sở phân tích trên, HSBC vừa cập nhật dự báo tăng trưởng GDP Việt Nam các quý và cả năm 2023, cho rằng nền kinh tế sẽ "phục hồi đáng kể" vào quý IV, với mức 7,3%, tăng nhẹ so với mức dự báo cũ là 7,2%.
Trong quý I, GDP đạt 3,32%, theo số liệu chính thức của Tổng cục Thống kê. Theo HSBC, đà phục hồi sẽ tăng tốc dần qua từng quý, với dự báo quý II và III lần lượt là 3,8% và 5,1%. Lý do giúp kinh tế có triển vọng cải thiện là nhờ động thái hạ lãi suất điều hành của Ngân hàng Nhà nước và lĩnh vực dịch vụ tích cực, theo nhà băng này.
Trong chưa đầy 3 tháng, Ngân hàng Nhà nước đã 3 lần giảm lãi suất điều hành, mỗi lần 50 điểm cơ bản. Trong đó, lần gần nhất có hiệu lực từ 19/6, đưa lãi suất tái cấp vốn giảm xuống còn 4,5%. Quyết định này giúp hỗ trợ tăng trưởng thông qua kênh tín dụng.
"Đây là động thái tiếp theo nhằm giảm chi phí tài trợ vốn cho doanh nghiệp và hộ gia đình, từ đó khuyến khích môi trường kinh doanh và hỗ trợ tâm lý người tiêu dùng", báo cáo của HSBC bình luận.
Điểm sáng thứ hai là ngành dịch vụ phần nào bù đắp cho những suy yếu từ khó khăn trong ngoại thương. Trong đó, đáng chú ý là khách ngoại có chiều hướng tích cực. Việt Nam đã đón gần một triệu du khách trong vòng hai tháng qua, tương đương 70% mức của năm 2019.
Dự báo chung cho cả năm 2023, GDP có thể đạt 5%, điều chỉnh nhẹ so với dự báo cũ là 5,2% do tác động của suy giảm thương mại kéo dài. Có khả năng trong quý 3/2023, NHNN sẽ tiến hành thêm một đợt cắt giảm lãi suất 50 điểm cơ bản nhằm hỗ trợ thêm cho tăng trưởng. Theo các chuyên gia HSBC, trường hợp này sẽ không xảy ra nếu nền kinh tế bật trở lại sớm hơn kỳ vọng./.
