Cá cháo. Ảnh do tác giả cung cấp.Cá cháo/cá khoai có rất nhiều ở các vùng biển Việt Nam và có thể đánh bắt quanh năm, tuy nhiên để đánh nhiều và ngon nhất được cho là mùa cá bắc, "mùa cá bắc" được bắt đầu từ khoảng tháng Chín, tháng Mười âm lịch cho đến tháng Ba của năm sau.
Nếu như trước chừng hai ba chục năm cá cháo chưa được mọi người biết đến và rất rẻ nên nó như được mệnh danh "cá dành cho người nghèo" thậm chí nó còn làm thức ăn cho gia súc thì những năm gần đây các món ăn từ cá cháo đã lên ngôi, đi vào các thực đơn của các nhà hàng, khách sạn sang trọng và được thực khách ưa chuộng vì độ ngon ngọt của loài cá này. Thậm chí Năm 2017, lẩu cá khoai Quảng Bình cũng được Tổ chức Kỷ lục Việt Nam công nhận là một trong 100 món ăn - đặc sản đặc sắc của Việt Nam.
Cá cháo / Cá khoai không chỉ có hương vị thơm ngon mà còn là một trong những vị thuốc của đông y. Thịt cá cháo chứa rất nhiều chất đạm, chất xơ, chất béo không no… cùng với đó là tính bình, vị ngọt không độc rất tố. Theo Đông y, cá cháo vị ngọt, tính mát, không độc, tác dụng bổ hư, mát huyết, nhuận tràng, ích ngũ tạng... Ăn rất tốt với người gầy nóng, huyết hư, vị nhiệt miệng khô khát, táo bón, ho khan, đái tháo đường...
Trong ẩm thực cá cháo được chế biến một số món canh, món lẩu rất ngon và ngọt, nếu như trước đây cá cháo chỉ được chế biến với canh cà chua với lá thì là. Thì ngày nay với biến tấu thêm những loại canh chua, canh cải hay những nồi lẩu vô cùng hấp dẫn và dễ dàng chế biến.
Là một loài cá thân mềm nên cá cháo rất khó bảo quản, vì vậy khi mua cá cần để ý đến độ tươi của cá bằng cách nhìn bằng cảm quan, thân cá còn trong nhờ hoặc phớt hồng, mang cá còn dính chặt là cá còn tươi.
Cá sau khi sơ chế thì ngâm vào nước vo gạo khoãng 10 phút sau đó cắt khúc vừa ăn.
Rau cải cay/ cải đắng rửa sạch, thái sợi. Cho dầu vào nồi phi hành, ớt với một chút gừng cho thơm, sau đó cho nước vào đun thật sôi và nêm nếm vừa ăn thì cho cá vào đun sôi trở lại cho rau cải vào tắt bếp (vì cá cháo rất nhanh chín nên không cần đun nhiều sẻ bị nát).
Riêng món lẩu cách làm cũng tương tự nhưng nồi nước lèo cần có thêm nước ninh xương, cà chua với một ít gia vị cho thêm hấp dẫn ăn kèm với rau diếp đắng thái nhuyễn là thích hợp nhất. Bỏ một ít rau vào chén/bát, cho từng khúc cá cháo vào nồi lẩu đang sôi đợi cho chín, vớt cá cùng ít nước cho vào chén rau và thưởng thức thì không có gì tuyệt vời hơn trong cái lạnh của mùa cá bấc tràn về.
