Bà Trang bên mảnh đất tranh chấp.
Chưa bao giờ việc mua bán, chuyển nhượng quyền sử dụng đất lại rầm rộ như hiện nay, nhưng dường như hành lang pháp lý chưa đủ chặt chẽ để có thể đưa hoạt động mua bán, chuyển nhượng đất vào khuôn khổ và tránh được những hoạt động lách thuế của các bên. Vụ án tranh chấp chuyển nhượng quyền sử dụng đất giữa bà Trang và ông Việt (Mỹ Tho, Tiền Giang) là một ví dụ về tình trạng này.
Bà Trần Thu Trang (TP Mỹ Tho, Tiền Giang) có vay tiền của bà Bùi Thị Mến (ngụ TP Mỹ Tho, tỉnh Tiền Giang). Bà Mến yêu cầu bà Trang phải chuyển nhượng quyền sử dụng miếng đất tại ấp 5, xã Đạo Thạnh cho ông Trần Quốc Việt với giá ghi trong hợp đồng chuyển nhượng là 120.000.000 đồng (bằng 1/14 giá trị thực tế đã được đơn vị có chức năng thẩm định giá). Ông Việt nộp hồ sơ đăng ký biến động tại Văn phòng ĐKĐĐ chi nhánh TP Mỹ Tho và không được chấp nhận với lý do là vì bà Trang đang nợ rất nhiều người nên tài sản đó đã bị các chủ nợ khác nộp đơn ngăn chặn giao dịch tại Tòa án và đã có 02 quyết định ngăn chặn khẩn cấp tạm thời của TAND TP Mỹ Tho.
Ông Việt khởi kiện ra TAND TP Mỹ Tho yêu cầu công nhận hợp đồng có hiệu lực, sau đó Tòa án TP Mỹ Tho chấp nhận yêu cầu khởi kiện của ông Việt. Ngày 03/06/21 bà Trang kháng cáo toàn bộ bản án sơ thẩm.
Ngày 29/06/2021, VKSND tỉnh Tiền Giang kháng nghị phúc thẩm đối với bản án sơ thẩm của TAND TP Mỹ Tho, theo hướng hủy bản án sơ thẩm để giải quyết lại theo thủ tục chung. Ngày 26/01/2022, TAND tỉnh Tiền Giang chấp nhận một phần Quyết định kháng nghị phúc thẩm của VKSND tỉnh Tiền Giang, tuyên hủy bản án sơ thẩm của TAND TP Mỹ Tho và chuyển hồ sơ vụ án cho cấp sơ thẩm giải quyết lại vụ án theo thủ tục sơ thẩm.
Ngày 10/03/2022, Tòa án nhân dân Thành phố Mỹ Tho, tỉnh Tiền Giang thông báo đưa ra xét xử án vụ án dân sự về việc tranh chấp “Hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất” theo quyết định số 59/2022/ TLST-DS, do Thẩm phán Nguyễn Vĩnh Lộc và Thư ký Đinh Thị Thoảng phụ trách.
Tiếp đó vào ngày 30/03/2022 Chánh án Tòa án TP Mỹ Tho ra thông báo số 01/2022/QĐ-NVA quyết định nhập vụ án dân sự sơ thẩm thụ lý số: 187/2021/TLST-DS ngày 02/11/2021 về việc tranh chấp “Yêu cầu tuyên bố hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất vô hiệu” (đây là vụ kiện mà bà Trang bị 07 chủ nợ khác làm đơn khởi kiện vì cho rằng bà Trang tẩu tán tài sản nên yêu cầu tòa án hủy hợp đồng chuyển nhượng giữa bà Trang và ông Việt) vào vụ án số 59/2022/TLST-DS thành vụ án dân sự về việc tranh chấp “Hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất, yêu cầu tuyên bố hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất vô hiệu” giữa các bên: nguyên đơn ông Trần Quốc Việt (đại diện là bà Dương Thị Kim Loan), bị đơn là bà Trần Thị Thu Trang và các bên liên quan bao gồm: Nguyễn Thị Xuân, Nguyễn Cẩm Lan, Lê Thành Sơn, Phạm Văn Tươi, Dương Thị Tâm, Phan Thị Một, Dương Liễu Đào (đại diện cho 07 người trên là ông Nguyễn Hoàng Anh), bà Bùi Thị Mến, Văn phòng công chứng Cửu Long và Chi cục thi hành án Thành phố Mỹ Tho.
Tại phiên tòa, do Thẩm phán Nguyễn Vĩnh Lộc nghỉ bệnh nên Thẩm phán Cao Thị Thu Thủy là chủ tọa phiên tòa, điều này làm bà Trang và ông Nguyễn Hoàng Anh bất ngờ vì không hề nhận được thông báo từ tòa án Mỹ Tho về việc thay đổi thẩm phán. Tại tòa, bà Trang và ông Hoàng Anh tỏ ra bức xúc cho biết: “Thẩm phán Thủy nhận quyết định xử vụ án chỉ cách năm ngày trước phiên xử (theo thông tin tại tòa ngày quyết định thay đổi thẩm phán được ban hành 19/08/2022 ), trong đó có hai ngày cuối tuần thì làm sao nắm rõ các vấn đề để xử một cách khách quan, vô tư và đảm bảo được quyền lợi cho các bên. Liệu quyết định trên của Chánh án Ngô Hoàng Huy có đúng quy định pháp luật về việc thay đổi thẩm phán và thủ tục tố tụng? Bởi vì các bên liên quan không ai có đơn yêu cầu thay đổi thẩm phán và các bên cũng không có ai khiếu nại, hay thắc mắc gì về quá trình giải quyết vụ án của Thẩm phán Lộc. Tại phiên tòa vì sao Thẩm phán Cao Thị Thu Thủy phải cố đưa vụ án ra xét xử cho bằng được trong khi đây là phiên tòa diễn ra lần đầu và cũng không thuộc trường hợp đặc biệt nghiêm trọng đến mức phải không thể hoãn phiên tòa. Sau đó để phản đối việc trên tôi đã tự bỏ về”.
Đồng thời đại diện cơ quan thi hành án, cùng đại diện Viện kiểm sát cũng đề nghị dừng phiên tòa. Tuy nhiên Thẩm phán Thủy vẫn tiếp tục xét xử. Lúc này anh Hoàng Anh đã bỏ về để phản đối Quyết định trên, thì Thẩm phán Thủy vẫn tiếp tục xét xử vắng mặt. Khi luật sư Võ Trọng Kỳ là đại diện cho bà Trang cho biết muốn hoãn phiên tòa vì vắng mặt đại diện Văn phòng công chứng Cửu Long và anh Châu Thanh Hiền là các bên có nghĩa vụ và quyền lợi liên quan, có vai trò quan trọng trong vụ án thì Chủ tọa phiên tòa là Thẩm phán Thủy mới ra quyết định hoãn phiên tòa.
Vụ việc chưa đi tới tận cùng và còn rất nhiều vấn đề đặt ra, làm thế nào để tránh được tình trạng lách thuế trong mua bán, chuyển nhượng đất và có một bản án khách quan, vô tư, đảm bảo quyền lợi cho các bên chính là điều quan trọng nhất mà các cơ quan chức năng cần quan tâm giải quyết.
