Mẫu đơn có tên gọi khác là cây bông trang, trang son (dành cho mẫu đơn đỏ), nam mẫu đơn.
Tên khoa học: Ixora Coccinea - Rubiaceae (thuộc họ cây cà phê)
Cây mẫu đơn có chiều cao trung bình từ 1 đến 2 mét, thuộc loại cây tiểu mộc. Thân cây gỗ, phân thành nhiều cành, các cành nhỏ tạo thành bụi nhỏ, có màu nâu nhạt hoặc màu xám nhạt.
Lá cây mọc đối xứng, có viền dài từ 5 đến 8 cm, rộng từ 2 đến 5 cm, hình bầu dục với đầu hơi nhọn, có gân chạy dọc.
 |
| https://suckhoeviet.org.vn/. |
Hoa mọc thành chùm lớn, có khoảng từ 20 đến 50 hoa/chùm, nằm ở đầu cành. Mỗi bông hoa lớn và có nhiều bông hoa con, mỗi bông hoa con có 5 cánh.
Quả của cây khi còn non có màu xanh, khi chín già thì có màu tím đỏ.
Cây có thể cho hoa quanh năm, nhưng thường nhiều nhất vào mùa hè và mùa thu. Quả của cây Bông trang khi chín có màu đen, có đường kính khoảng từ 6 đến 8 mm, tuy nhiên, cây ít đậu quả.
Đơn lá đỏ có thành phần hóa học chủ yếu là flavonoid, saponin, coumarin, anthranoid…
Theo y học cổ truyền bộ phận dùng làm thuốc là vỏ rễ phơi hay sấy khô, gọi là mẫu đơn bì.
Các bài thuốc trị bệnh từ hoa mẫu đơn
Chữa trị mụn nhọt, mẩn ngứa, dị ứng
Sử dụng lá đơn đỏ khô 8-12g, pha nước sắc. Uống một thang mỗi ngày, chia thành 2 – 3 lần sau bữa ăn. Có thể sử dụng liên tục cho đến khi các triệu chứng mẩn ngứa, dị ứng giảm đi.
Ngoài các phương pháp trên, có thể sử dụng lá khô của cây và thực hiện như sau: đem lá khô vò vụn, sau đó sao nóng và bọc vào một miếng vải mỏng, sau đó chườm nhẹ lên vùng bị sưng đau.
Ngoài ra, một phương pháp khác là sử dụng các thành phần sau: Hoa bông trang đỏ: 20g; Ké đầu ngựa: 15g; Mã đề: 15g; Rễ cỏ tranh: 10g. Cho các vị thuốc này vào nồi cùng 600ml nước, sau đó đun nhỏ lửa cho đến khi nước còn lại khoảng 200ml. chia ra uống trong ngày thành 3 lần, mỗi 60ml /lần trước khi ăn.
Chữa trị nhọt vú, vú sưng tấy, đỏ đau
Sử dụng lá đơn đỏ khô 15-20g, pha nước sắc. Uống một thang mỗi ngày, chia thành 2-3 lần, cho đến khi các triệu chứng giảm. Đem sắc cùng 600ml nước, đun nhỏ lửa. Chắt lấy 200ml nước đặc. Chia ra uống trong ngày thành 3 lần, mỗi 60ml /lần trước khi ăn.
Chữa trị mụn nhọt sưng tấy
Mẫu đơn bì, Đơn đỏ, huyết giác, đơn châu chấu, chó đẻ răng cưa, huyền sâm, ngưu tất, mạch môn, mộc thông và hoàng đằng, chi tử, cam thảo dây mỗi vị 12gam.
Đem sắc uống ngày một thang, chia 2 lần, uống trong ngày. Sử dụng từ 3-5 ngày.
 |
| https://suckhoeviet.org.vn/. |
Chữa trị zona và mẩn ngứa
Sử dụng lá đơn đỏ sao vàng 40g, pha nước sắc.
Uống một thang mỗi ngày, chia thành 2-3 lần.
Uống liên tục cho đến khi các triệu chứng giảm đi, có thể lặp lại vài đợt.
Chữa trị tiêu chảy lâu ngày
Sử dụng lá đơn đỏ sao vàng 15g, gừng nướng 4g, pha nước sắc.
Uống một thang mỗi ngày, chia thành 3 lần, sau mỗi bữa ăn 1 giờ rưỡi..
Chữa trị đại tiện ra máu, kiết lỵ ở trẻ em
Sử dụng lá đơn đỏ 12g, pha nước sắc.
Uống một thang mỗi ngày.
Chữa trị kinh nguyệt không đều
Sử dụng hoa của cây bông trang đỏ: Lấy 10g hoa của cây bông trang đỏ sau khi đã rửa sạch, sau đó sắc uống mỗi ngày.
Ngoài ra, bạn cũng có thể sử dụng rễ và thân của cây bông trang. Hãy rửa sạch rễ và thân cây, sau đó thái thành các lát mỏng và phơi khô. Tiếp theo, tẩm rượu vào các lát mỏng và sao lên. Mỗi lần sử dụng, lấy khoảng 10 – 12g dược liệu này và sắc lấy nước uống.
Chữa trị rong kinh
Sử dụng mẫu đơn bì 12g, hoa cây cỏ nến sao đen 20g, địa du, a giao, huyết dụ, bạch thược, sinh địa mỗi vị 12g. Pha sắc uống ngày một thang, chia 3 lần uống trong ngày, sử dụng từ 3-7 ngày.
Chữa trị phong thấp, đau nhức
Sử dụng 6 – 12g rễ cây bông trang đỏ, pha nước sắc uống. Nếu sử dụng lá thì sử dụng 20g lá, pha sắc lấy nước uống.
Chữa xơ gan cổ trướng
Mẫu đơn bì 8g, rễ cỏ tranh 20g; thục địa 12g, hoài sơn 12g, bạch truật 12g, địa cốt bì 12g; sơn thù 8g, trạch tả 8g, phục linh 8g, đương quy 8g. Sắc uống ngày một thang.
Chữa tăng huyết áp
Mẫu đơn bì 8g, thục địa 16g, hoài sơn 12g; sơn thù, trạch tả, phục linh, đương quy bạch thược mỗi vị 8 g. Sắc uống ngày một thang, chia 2 lần. Dùng liền 7-10 ngày.
Chữa hen phế quản khi hết cơn hen
Mẫu đơn bì 8g, thục địa 16g, hoài sơn 12g; sơn thù 8g, phục linh 8g, trạch tả 8g. Sắc uống ngày một thang, hoặc làm hoàn uống mỗi ngày 20g.
Chữa suy nhược thần kinh
Mẫu đơn bì 8g; kỷ tử, thục địa, hoài sơn, câu đằng, sa sâm, mạch môn mỗi vị 12g; cúc hoa, sơn thù, trạch tả, phục linh, táo nhân, bá tử nhân mỗi vị 8g. Sắc uống ngày một thang, chia 2 lần. Dùng 7-10 ngày.
Chữa đau nhức do máu kém lưu thông, gây thiếu máu
Mẫu đơn bì 100g, đương quy 1.000g; hoài sơn, ngọc trúc, hà thủ ô đỏ, đan sâm mỗi vị 200g; bạch linh, mạch môn, trạch tả mỗi vị 100g; thanh bì, chỉ thực, thù nhục mỗi vị 50g. Tán bột làm hoàn mỗi viên nặng 5g. Ngày uống 4 - 6g.
Chữa viêm loét dạ dày tá tràng
Mẫu đơn bì 8g, bạch thược 12g; thanh bì, chi tử, bối mẫu, trạch tả, hoàng liên mỗi vị 8g; trần bì 6g, ngô thù 4g. Sắc uống ngày một thang, chia 2 lần uống trong ngày. Dùng liền 10 ngày.
Chữa viêm gan siêu vi khuẩn cấp tính
Mẫu đơn bì 16g, nhân trần 40g, sinh địa 24g, chi tử 16g; hoàng liên 12g, đan sâm 12g, huyền sâm 12g, thăng ma 12g, thạch hộc 12g. Sắc uống ngày một thang.
Hỗ trợ điều trị đái tháo đường
Mẫu đơn bì 12g; thục địa, hoài sơn, mỗi vị 20g; kỷ tử, thạch hộc mỗi vị 12g; sơn thù, thiên hoa phấn, sa sâm mỗi vị 8 g. Sắc uống ngày một thang, chia 2 lần dùng trong ngày. mỗi liệu trình là 7 ngày.
