Nhiều dư địa cho ngành dầu khí
Cuộc khủng hoảng năng lượng do căng thẳng địa chính trị vừa qua đã nêu bật tầm quan trọng của việc tự chủ nguồn cung năng lượng, qua đó có thể tiếp thêm động lực để cơ quan quản lý thúc đẩy các hoạt động E&P. Nhiều dự án phát triển dầu khí quy mô vừa và nhỏ đã được bật đèn xanh và có những chuyển động đáng kể trong vài tháng qua, đơn cử như Đại Hùng GĐ 3, Kình Ngư Trắng hay Lạc Đà Vàng. Bên cạnh đó, nhiều tín hiệu cho thấy dự án phát triển mỏ khí nhiều tỷ USD Lô B - Ô Môn có thể được triển khai từ cuối năm 2023, trở thành động lực tăng trưởng chính cho ngành Dầu khí trong thời gian tới.
Những dự án này sẽ cung cấp khối lượng backlog khổng lồ cho các DN dịch vụ dầu khí trong nước, trước hết là cho các nhà thầu EPC và các đơn vị cung cấp dịch vụ khoan. Theo Quy hoạch Phát triển Điện 8 (QHĐ8), điện khí từ cả nguồn khí trong nước và khí hóa lỏng (LNG) sẽ là điểm nhấn trong giai đoạn 2022-2030 với tốc độ tăng trưởng kép công suất đạt 23,1%, và chiếm 25% tổng công suất vào năm 2030. Trong đó, điện khí LNG là phân khúc đầy hứa hẹn trong những năm tới (chiếm 15% tổng công suất vào năm 2030) nhờ tính ổn định trong sản xuất điện và khả năng gia tăng công suất dễ dàng thông qua nhập khẩu, đóng vai trò quan trọng là nguồn điện chạy nền của hệ thống.
Đáng chú ý, việc giá LNG sụt giảm gần đây có thể tạo điều kiện thuận lợi cho xu hướng chuyển dịch sang điện khí LNG tại Việt Nam trong những năm tới nhờ giá LNG tham chiếu tại châu Á đã giảm về vùng hợp lý.
Thị trường khoan dầu khí đang tăng tốc trên phạm vi toàn cầu. Nguồn cung giàn khoan tự nâng (JU) dường như đang ngày càng thắt chặt… Tổng cộng có 155 giàn JU đã ngừng hoạt động trên toàn cầu trong giai đoạn 2015-2021, trong khi đó chỉ có khoảng 20 giàn JU mới đang được chế tạo tại các nhà máy đóng tàu có thể được bàn giao cho các nhà khai thác trong một vài năm tới do lượng đơn đặt hàng ở mức thấp, do thị trường khoan ảm đạm kéo dài kể từ sau đợt sụp đổ của giá dầu vào năm 2014. Ngoài ra, hơn 30% đội giàn JU hiện có tuổi đời trên 30 năm, độ tuổi khó có thể đáp ứng được những yêu cầu ngày càng cao hơn của các chiến dịch khoan ngày nay.
Với việc EVN hiện đang gặp khó khăn trong việc sử dụng nguồn vốn ODA cho dự án Ô Môn 3 cũng như khả năng huy động vốn vay thương mại cho Ô Môn 4, chủ đầu tư 2 nhà máy nhiệt điện (NMĐ) này sẽ được chuyển giao từ phía EVN về PVN. Đây là giải pháp khả thi để xử lý vướng mắc tại dự án Ô Môn 3, qua đó thúc đẩy chuỗi dự án Lô B - Ô Môn khi PVN hiện đang là chủ đầu tư của các dự án phía thượng nguồn và trung nguồn, và sở hữu tiềm lực tài chính vững mạnh. Tuy nhiên, quá trình chuyển giao sẽ cần nhiều thời gian, và điều này sẽ ảnh hưởng đến mục tiêu có FID vào tháng 6/2023. Vì vẫn còn những bước quan trọng cần phải hoàn thành liên quan đến việc tài trợ vốn ODA cho NMĐ Ô Môn III và hoàn tất các đàm phán thương mại (GSPA, GSA và PPA), mốc FID cho dự án này sẽ rơi vào cuối năm 2023 thay vì giữa năm 2023 như kế hoạch. Về cơ bản, Lô B - Ô Môn vẫn sẽ là động lực tăng trưởng chính cho ngành Dầu khí trong thời gian tới.
Cần chấp nhận biên lợi nhuận (LN) giảm
Sau một năm 2022 khó khăn chưa từng có, thị trường xăng dầu trong nước đã trở lại trạng thái bình thường khi Nhà máy lọc dầu (NMLD) Nghi Sơn (NSR) hoạt động hết công suất và cơ quan quản lý đã điều chỉnh chi phí định mức tính giá xăng dầu cơ sở từ cuối năm 2022, qua đó hỗ trợ cho HĐKD của các DN kinh doanh, phân phối xăng dầu trong nước. DN phân phối khổng lồ Petrolimex (với khoảng 50% thị phần) đã cho thấy sự phục hồi trong Q1/23 với mức tăng trưởng LN ròng là 155% so với cùng kỳ.
Các NMLD sẽ phải đối mặt với việc tăng trưởng LN âm trong năm nay khi biên LN lọc dầu đã giảm xuống mức trước khủng hoảng do suy thoái kinh tế gia tăng, đặc biệt là tại châu Âu, trong bối cảnh nguồn cung dồi dào nhờ sự trở lại của Trung Quốc trong việc xuất khẩu sản phẩm lọc dầu, Nga thành công trong việc điều chỉnh dòng chảy sản phẩm từ châu Âu sang Trung Đông, Châu Phi, Nam Mỹ, và công suất bổ sung từ các NMLD mới tại Trung Đông. Crack spread các sản phẩm lọc dầu tầng trung, đặc biệt là crack spread diesel, sẽ dần phục hồi trong những tháng tới, được hỗ trợ bởi nhu cầu đi lại vào mùa hè và nhu cầu nhiên liệu sưởi ấm vào mùa đông ở các nước phương Tây. Điều này sẽ hỗ trợ cho biên LN lọc dầu trong thời gian tới, nhưng vẫn sẽ thấp hơn đáng kể so với mức kỷ lục của năm 2022.
Kể từ đầu năm 2023, giá cổ phiếu dầu khí cho thấy sự phân hóa trong bối cảnh giá dầu sụt giảm, trong đó chúng tôi nhận thấy sự vượt trội của các DN thượng nguồn (PVS, PVD) và DN phân phối (PLX) nhờ: triển vọng lĩnh vực thượng nguồn rõ nét hơn nhờ các hoạt động E&P sôi động hơn, và lĩnh vực phân phối xăng dầu phục hồi nhờ TT xăng dầu trong nước ổn định trở lại. Lĩnh vực E&P tại Việt Nam kể từ năm 2024 trở đi sẽ là động lực tăng giá mạnh mẽ cho các DN dịch vụ thượng nguồn vì điều này sẽ cung cấp khối lượng backlog tiềm năng rất lớn, đảm bảo công việc cũng như cải thiện hiệu quả kinh doanh của các DN dịch vụ thượng nguồn trong nhiều năm tới. Bên cạnh đó, dưới góc nhìn dài hạn, GAS là một lựa chọn đầu tư tốt nhờ việc hưởng lợi từ quá trình chuyển dịch sang điện khí LNG cũng như ưu tiên phát triển nguồn điện khí nội địa./.
