Hội chứng hiếm gặp: Không uống rượu bia nhưng vẫn “dính” nồng độ cồn

13/05/2024 09:01

Một hội chứng lạ khó chẩn đoán có thể khiến bạn có nồng độ cồn trong người dù không hề uống rượu bia. Theo các bác sĩ, đó là hội chứng tự sinh rượu (ABS) còn được gọi là hội chứng lên men ruột hay lên men ethanol nội sinh.

Các bác sĩ cho hay, hội chứng tự sinh rượu khá khó chẩn đó vì dễ nhầm lẫn với các tình trạng y tế khác. Hầu hết trường hợp được phát hiện là do bị bắt vì uống rượu bia khi lái xe, nhưng thực tế người lái chỉ bị bệnh mà không hề uống đồ uống chứa cồn.

Nguyên nhân chủ yếu do hệ vi sinh đường ruột, với sự tham gia của nhiều loại vi sinh vật, thường có vai trò quan trọng của các loại nấm men.

Hội chứng hiếm gặp: Không uống rượu bia nhưng vẫn “dính” nồng độ cồn
Vi khuẩn ruột ở một số người có thể sản xuất ethanol gấp 4-6 lần so với bình thường gây ra hội chứng tự sinh rượu.

Ethanol là sản phẩm chuyển hóa trực tiếp từ acetaldehyde, mà acetaldehyde có nguồn gốc từ đường glucose, là chất chuyển hóa quan trọng nhất giúp tất cả các sinh vật tạo ra năng lượng hoạt động thông qua hô hấp. Đặc biệt, khi tiêu thụ thực phẩm có tỷ lệ lớn carbohydrate (giàu carb) thì khả năng chuyển hóa thành ethanol sau khi hấp thụ vào cơ thể cao.

Với những người tiêu thụ thường xuyên thực phẩm giàu carb, enzyme phân hủy ethanol bị khiếm khuyết thì rất dễ tăng nồng độ cồn trong máu sau khi ăn, và ngược lại, những người tiêu thụ thực phẩm nghèo carb, enzyme phân hủy ethanol hoạt động tốt thì có thể khó phát hiện ra nồng độ cồn trong máu nếu không tiêu thụ rượu bia.

Đôi khi cũng là do biến chứng của một bệnh khác, chẳng hạn như bệnh gan. Khi gan không khỏe và loại bỏ rượu chậm hơn bình thường cũng dẫn đến các triệu chứng của bệnh tự sinh rượu.

Hội chứng hiếm gặp: Không uống rượu bia nhưng vẫn “dính” nồng độ cồn
ABS - hội chứng tự sản sinh rượu.

Vào năm 2011, một người đàn ông trung niên ở North Carolina (Mỹ) bị bắt vì say rượu khi lái xe. Tuy nhiên, đến năm 2015, bác sĩ mới khẳng định người này mắc hội chứng ABS (auto-brewery syndrome, hội chứng tự sản sinh rượu) làm tăng đột biến ethanol nội sinh và gây ra các triệu chứng giống hệt người say rượu.

Hiện tượng này có khả năng được kích hoạt sau thời gian điều trị nhiễm trùng bằng kháng sinh, làm thay đổi hệ vi sinh đường ruột, tạo điều kiện cho nấm phát triển mạnh. ABS mặc dù là một tình trạng bệnh lý hiếm gặp, nhưng các nghiên cứu cho thấy là các trạng thái trung gian (mức ethanol nội sinh chưa đến ngưỡng gây độc cho cơ thể, chưa thành tình trạng bệnh lý) có thể vẫn xảy ra khá thường xuyên mà trước đây chưa được đánh giá đúng mức.

Cả người lớn và trẻ em đều có thể là đối tượng mắc ABS. Thậm chí, trẻ sơ sinh hoặc mới biết đi còn có nguy cơ bệnh cao hơn nếu mắc phải hội chứng ruột ngắn.

Khi đó, các em bé sẽ dễ bị say sau khi ăn hoặc uống các loại nước ép trái cây chứa nhiều carbohydrate tự nhiên như cam, việt quất, bưởi, táo…

Nhiều thực phẩm chứa tinh bột, đường đều có thể dễ dàng chuyển hóa thành ethanol sau khi tiêu thụ, hoặc bản thân thực phẩm đã lên men một phần, hình thành ethanol trước khi đưa vào cơ thể.

Các loại hoa quả có hàm lượng đường cao, khi chín quá đã có một lượng nhỏ ethanol, ví dụ như các loại nước quả ép có thể chứa tới 1% là ethanol. Ngoài ra, ethanol còn là một loại tá dược phổ biến trong điều chế thuốc, dùng làm dung môi để tách chiết các hợp chất tự nhiên từ dược liệu, nên trong các loại thuốc dạng dung dịch như sirô ho thì cũng rất dễ gặp ethanol.

Hội chứng hiếm gặp: Không uống rượu bia nhưng vẫn “dính” nồng độ cồn
Các loại nước quả ép có thể chứa tới 1% là ethanol.

Ngoài đường hấp thụ qua tiêu hóa thì ethanol còn có thể hấp thụ vào cơ thể qua da và đường hô hấp. Một số loại thuốc bôi ngoài da và mỹ phẩm có chứa ethanol và một phần rất nhỏ ethanol có thể ngấm qua da, đi vào máu sau trong quá trình sử dụng

Hội chứng tự sinh rượu dù khó phát hiện nhưng vẫn có thể chữa khỏi. Nếu thấy các dấu hiệu bất thường, nhất là cảm thấy say sau khi ăn thực phẩm có chứa đường và tinh bột thì nên sớm đi bác sĩ khám để được điều trị kịp thời.

Lam Anh (t/h)