Quy hoạch đồng bằng sông Cửu Long từ tầm nhìn Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam

Cùng với quy hoạch, Chương trình hành động của Chính phủ còn tập trung vào triển khai đồng bộ việc xúc tiến, kêu gọi đầu tư; quảng bá hình ảnh, vùng đất, văn hóa, con người Đồng bằng sông Cửu Long thông qua triển lãm ảnh nghệ thuật "Khát vọng phát triển" và cam kết tài trợ của 6 ngân hàng. Đây được xem là "hội nghị hành động" để tạo ra nguồn lực mới hiện thực hóa quy hoạch vùng.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cùng đại biểu cắt băng khai mạc Triển lãm ảnh “Đồng bằng sông Cửu Long - Khát vọng phát triển” do Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Hội nghệ sỹ nhiếp ảnh Việt Nam tổ chức.

Sau lời chúc mừng Chính phủ Việt Nam đã đạt được cột mốc quan trọng của Quy hoạch được mong đợi cho vùng Đồng bằng sông Cửu Long, bà Carolyn Turk - Giám đốc Ngân hàng thế giới tại Việt Nam đã chân thành cảm ơn Thủ tướng Phạm Minh Chính, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng, Bộ trưởng các Bộ chủ chốt của Trung ương và các tỉnh, thành đã lãnh đạo quá trình lập Quy hoạch vùng đầu tiên này.

Bà cho rằng, đây là thành quả của cách tiếp cận mới mang tính toàn diện và chiến lược đối với sự phát triển của một vùng rộng lớn. Quy hoạch đã thể hiện cách tiếp cận toàn diện của Chính phủ và cam kết mạnh mẽ để thúc đẩy phát triển bền vững và nâng cao khả năng thích ứng với khí hậu của Đồng bằng sông Cửu Long.

Theo bà, vùng này là điểm nóng toàn cầu về biến đổi khí hậu. Trong bối cảnh rủi ro khí hậu gia tăng và những tác động sắp tới, quy hoạch vùng Đồng bằng sông Cửu Long đã thể hiện tư duy và tầm nhìn mới. Quy hoạch đưa ra cơ hội to lớn nhằm tạo những giá trị mới và mang lại sự chuyển đổi, cũng như tiềm năng tăng trưởng xanh bền vững, đồng đều và thịnh vượng lâu dài.

Bà thống nhất với những lĩnh vực ưu tiên và hành động dự kiến mà đại diện lãnh đạo các bộ ngành Trung ương, các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long và Thành phố Hồ Chí Minh nêu cụ thể trong các bài phát biểu và cho rằng, chuyển từ tầm nhìn và quy hoạch sang thực hiện là một thách thức.

Bà Carolyn Turk - Giám đốc Ngân hàng thế giới tại Việt Nam.

Có xu hướng gợi ra, cần thúc đẩy mạnh quá trình chuyển đổi kinh tế của cả vùng. Tuy vùng đã có những đóng góp to lớn cho nền kinh tế, nhưng trong giai đoạn 2015-2019. đây lại là vùng các huyện có tỷ lệ hộ nghèo cao trên mức trung bình của cả nước. Điều này càng thêm phức tạp bởi cuộc khủng hoảng kép do hạn hán và đại dịch COVID-19. Đồng bằng sông Cửu Long đã chứng kiến ​​tình trạng di cư do biến đổi khí hậu với 37% số người di cư của cả nước trong năm 2020 .

Nhiều ước tính còn cho thấy, hàng năm BĐKH đã gây thiệt hại cho vùng lên tới 70 triệu USD trong mùa mưa do ngập lụt và chừng 1,7 tỷ USD vào mùa khô do hạn, mặn. Ngoài ra, tác động lâu dài của Covid-19, bất ổn kinh tế toàn cầu và của thị trường khiến khu vực phải đối mặt với nhiều thách thức trong thực hiện những mục tiêu tham vọng để đưa Việt Nam trở thành nước có thu nhập cao.

Từ thực tiễn của vùng, Giám đốc Quốc gia Ngân hàng thế giới Việt Nam đã nêu ra một số lưu ý mà các nhà hoạch định chính sách của Việt Nam cần cân nhắc khi chuyển từ quy hoạch sang hành động; đó là đảm bảo tập trung cao độ vào hiệu quả, hiệu lực và sự phối hợp theo cả chiều dọc lẫn chiều ngang. Phân tích các khía cạnh này, Carolyn Turk nhấn mạnh, quy hoạch vùng cần đi cùng một cương trình hành động khả thi, trong đó xác định rõ các ưu tiên đầu tư trong khung thời gian và với nguồn lực phát triển kinh tế - xã hội nhất định.

Với nhu cầu vốn tối thiểu từ nay đến năm 2030 lên tới 57 tỷ USD để thực hiện các dự án đầu tư theo quy hoạch, điều quan trọng là phải có tầm nhìn khu vực để tập trung thực hiện những hành động cấp bách mang lại tác động to lớn hơn. Điều này đồng nghĩa với đảm bảo các nguồn lực tài chính được sử dụng hiệu quả nhằm tối đa hóa lợi ích cả về xã hội và môi trường.

Trên cơ sở quy hoạch vùng, Carolyn Turk mong muốn các nhà hoạch định chính sách tiếp tục sắp xếp thứ tự ưu tiên các dự án đầu tư cấp vùng và phân bổ ngân sách để chuẩn bị những dự án đã lên kế hoạch và đặc biệt là, đơn giản hóa các quy trình phê duyệt để nâng cao tính sẵn sàng và đảm bảo quyền làm chủ cũng như trách nhiệm giải trình trong việc thực hiện dự án ưu tiên.

Trong bài phát biểu, bà vui mừng nhận thấy Chính phủ việt Nam đã chú trọng huy động sự tham gia của khu vực tư nhân và nhấn mạnh việc sớm ban hành các quy định pháp lý và cơ chế, cũng như thể chế cần thiết để tăng cường nguồn vốn tư nhân.

Về đảm bảo sự phối hợp theo chiều dọc và chiều ngang, Giám đốc Ngân hàng thế giới tại Việt Nam cho rằng, việc thực hiện quy hoạch đòi hỏi phải có cách tiếp cận mới của toàn bộ Chính phủ. Theo đó, cần có cách chỉ đạo rõ ràng và thống nhất về vai trò và trách nhiệm của tất cả các bên liên quan, đồng thời với đảm bảo sự tham gia và phối hợp chặt chẽ giữa các ngành và giữa các cấp quản lý.

Ở cấp trung ương, địa phương và ngành, những cải cách thể chế và chính sách cần tiếp tục tăng cường để điều phối. Theo đó, bà đã nhấn mạnh nhiệm vụ của Hội đồng Điều phối vùng trong sắp xếp trình tự ưu tiên và thực hiện dự án vùng nhằm xây dựng nền tảng hiệu quả để ra quyết định thực chứng và thúc đẩy giải pháp tích hợp liên ngành. Các quy hoạch ngành và ở cấp tỉnh phải đảm bảo tính kế thừa và nhất quán với quy hoạch vùng, đồng thời cần có cơ chế và biện pháp khắc phục những mâu thuẫn, trùng lặp hoặc còn hạn chế.

Để quy hoạch vùng luôn cập nhật, việc quy hoạch cần đáp ứng khả năng thích ứng, linh hoạt trong thực hiện và điều quan trọng là có cơ chế phản hồi. cho phép phản ánh, đánh giá, cập nhật và điều chỉnh kịp thời với khung giám sát đánh giá để ghi nhận tiến độ và chất lượng thực hiện.

Là một đối tác tin cậy lâu năm, Ngân hàng Thế giới thể hiện vinh dự được hỗ trợ Chính phủ Việt Nam trong lập Quy hoạch vùng Đồng bằng sông Cửu Long để cung cấp những phân tích nền tảng phục vụ công tác quy hoạch và xây dựng chính sách tăng cường điều phối vùng.

Ngân hàng Thế giới sẽ tiếp tục hỗ trợ khi quy hoạch được triển khai và cam kết mang tri ​​thức toàn cầu, khả năng tập hợp và nguồn lực tài chính để hợp tác với Chính phủ, các đối tác phát triển, khu vực tư nhân và các bên liên quan nhằm đạt được tăng trưởng bền vững, thích ứng với khí hậu và bao trùm ở Đồng bằng sông Cửu Long.

Kết thúc bài phát biểu Carolyn Turk vui mừng thông báo, theo yêu cầu của Việt Nam, cán bộ của Ngân hàng Thế giới đã bắt đầu chuẩn bị một chương trình tổng hợp để thực hiện Quy hoạch vùng, tăng cường khả năng thích ứng, sinh kế và tài sản của người dân tại Đồng bằng sông Cửu Long nhằm tăng năng suất và nâng cao khả năng cạnh tranh của vùng khi phải đối mặt với những thách thức gia tăng về khí hậu và phát triển cùng với tác động do đại dịch COVID-19 gây ra.

Theo các nhà phân tích, trong tầm nhìn dài hạn, Đồng bằng sông Cửu Long sẽ phát triển để trở thành vùng đất an toàn, trù phú và thịnh vượng. Tương lai này đến nhanh hay chậm đang đòi hỏi những nỗ lực để vượt qua thách thức,và tận dụng thời cơ. Diện mạo tương lai đồng bằng đã được định hình  nhưng để trở thành hiện thực cần có tư  duy, cách tiếp cận mới và hành động quyết liệt  hơn từ các cấp lãnh đạo và mỗi người dân.